Izba Pamięci

Spotkanie z I Kostopolską Drużyną Harcerską "Arka"

Wczoraj odwiedzili nas harcerze Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej z Kostopola (Wołyń, Ukraina) przebywający w Serocku. Polonijna 1. Kostopolska Drużyna Harcerska „Arka’’ im. księdza Serafina Kaszuby zwiedziła ekspozycję, a potem udała się na krótki spacer historyczny po mieście.

Rewitalizacja cmentarza żydowskiego w Serocku – już wkrótce

W 2023 r. zostanie przeprowadzona rewitalizacja cmentarza żydowskiego w Serocku. To będzie finał starań władz gminy o zachowanie tej ważnej, jednej z nielicznych pamiątek po serockich Żydach, którzy przed II wojną światową stanowili prawie połowę mieszkańców miasta.

Proces rozpoczął się od rozmowy, jaka odbyła się w serockim ratuszu 11 czerwca 2021 r. Burmistrz Miasta i Gminy Serock Artur Borkowski spotkał się z prezesem Fundacji Dziedzictwa Kulturowego Michałem Laszczkowskim, który obiecał pomoc finansową przy pracach porządkowych na cmentarzu - w ramach programu Narodowego Centrum Kultury „Kultura - interwencje 2021”. Po uzyskaniu zgody administratora cmentarza – Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego (FODŻ) – rozpoczęto oczyszczanie terenu z dzikiej roślinności. Prace porządkowe, koordynowane przez Urząd Miasta i Gminy, trwały od 12 do 15 października 2021 r.

22 października 2021 r. przedstawiciel burmistrza przeprowadził konsultacje w sprawie przyszłości cmentarza z prezesem Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Została wówczas przedstawiona troska władz gminy o przyszłość nekropolii oraz chęć przyjęcia cmentarza na własność gminy. Pokłosiem tej rozmowy było pismo intencyjne wysłane 28 października do właściciela cmentarza – Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP, za pośrednictwem FODŻ.  W odpowiedzi z 8 lutego 2022 r. Zarząd Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich poinformował, że pozytywnie ustosunkował się do wniosku Burmistrza Miasta i Gminy Serock – wyraził zgodę na nieodpłatne przekazanie cmentarza.

Sprawa pozyskania nieruchomości została przekazana do rozpatrzenia przez Radę Miejską w Serocku. Na posiedzeniu wspólnym komisji Rady 21 lutego 2022 r. radni pozytywnie zaopiniowali projekt uchwały, wyrażając zgodę na nieodpłatne nabycie nieruchomości. Uchwała w tej sprawie została podjęta na sesji Rady Miejskiej 23 lutego. Potem nastąpił proces uzgodnień formalnych ze stroną żydowską zwieńczony podpisaniem aktu notarialnego 14 czerwca 2022 r.

Nieco wcześniej, 28 kwietnia 2022 r., Urząd Miasta i Gminy złożył wniosek o dofinansowanie rewitalizacji nekropolii. 16 listopada 2022 r. Miasto i Gmina Serock zawarło z Województwem Mazowieckim umowę o dofinansowanie realizacji operacji pn. „Zagospodarowanie terenu dawnego Cmentarza Żydowskiego w miejscowości Serock i Wierzbica.”  Zadanie to będzie realizowane w ramach poddziałania „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w zakresie zachowania dziedzictwa lokalnego. Przyznano dofinansowanie w wysokości 95 445,00 zł. Rewitalizacja cmentarza będzie polegać na instalacji nagrobków żydowskich odnalezionych na terenie Serocka, renowację ogrodzenia i chodników, a także wykonanie dojścia (schodów) od strony ścieżki prowadzącej od ul. Retmańskiej wzdłuż brzegu jeziora.

Zwiedzanie Obserwatorium Borowa Góra

3 listopada 2022 roku zorganizowaliśmy wycieczkę do Obserwatorium Geodezyjno-Geofizycznego Borowa Góra, które mimo nazwy znajduje się na terenie wsi Jadwisin. Dzięki uprzejmości dyrektora Instytutu Geodezji i Kartografii w Warszawie dra inż. Roberta Władysława Bauera mieliśmy możliwość zwiedzania Obserwatorium, które nie jest ogólnie dostępne. Kierownik placówki dr inż. Przemysław Dykowski przedstawił nam obiekty i urządzenia  pamiętające czasy przedwojenne a także urządzenia współczesne.

Historia Obserwatorium sięga 1929 roku, kiedy to w Borowej Górze wyznaczono centralny punkt astronomiczny dla pomiaru odrodzonej Rzeczypospolitej. Wtedy też Borowa Góra stała się geodezyjnym centrum Polski. W kolejnych latach na terenie stacji wybudowano budynek laboratoryjno-mieszkalny oraz inne obiekty użytkowe.

II wojna światowa doprowadziła do zniszczenia Obserwatorium oraz podlegającego mu terenu. Niemcy wywieźli specjalistyczny sprzęt i urządzili w budynku posterunek straży granicznej (Grenzchutzu). Następnie w 1944 roku w wyniku walk i przejścia frontu zniszczono obiekty oraz zdewastowano ogród. Po 1945 roku przywrócono stację do życia. Odbudowano budynki oraz zakupiono nowe instrumenty pomiarowe. Od lat 90. XX wieku pomiary prowadzi się za pomocą urządzeń GPS.

Praca Izby Pamięci w okresie jesienno-zimowym

W okresie od 1 października 2022 roku do 30 kwietnia 2023 roku Izba Pamięci i Tradycji Rybackich w Serocku jest otwarta dla zwiedzających w następujących dniach i godzinach (z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy):

• czwartki w godzinach 10.00 - 15.00;
• trzeci weekend miesiąca (sobota i niedziela) w godzinach 11.30 - 17.30.

W uzasadnionych przypadkach, dla grup zorganizowanych, po wcześniejszym uzgodnieniu możliwe jest udostępnienie ekspozycji w innym niż ww. czasie (tel. do Izby - 22 768 32 95 lub tel. do Referatu Promocji i Wizerunki UMiG w Serocku - 22 782 88 43).

Serdecznie zapraszamy

Odwiedzili nas potomkowie serockich Żydów

W środę 12 października 2022 r. gościliśmy w Serocku mieszkających w Brazylii potomków serockich Żydów. Odwiedzili nas Sibele i Jose Melnik wraz z córkami Yasmin i Natashą. Towarzyszyła im dziennikarka Alina Woźniak.

Jose Melnik jest synem Maiera Melnika urodzonego w Serocku w 1921 r. oraz wnukiem Borucha Melnika mieszkającego przed II wojną światową przy ul. Kościuszki. Maier Melnik ocalał z Zagłady. Po wybuchu wojny prawdopodobnie uciekł z Serocka lub udało mu się uwolnić z grupy wypędzonej z miasta 5 grudnia 1939 r. Znalazł się na terenach zajętych przez Sowietów, potem trafił do Orszy i Czelabińska, gdzie pracował jako stolarz. Po wojnie jako repatriat wrócił do Polski i zamieszkał koło Szczecina. Później wyemigrował, najpierw do Izraela, a potem do Brazylii.

Nasi goście rozpoczęli wizytę od spotkania z Burmistrzem Miasta i Gminy Serock Arturem Borkowskim oraz od obejrzenia aktu urodzenia Maiera Melnika. Następnie odwiedzili miejsca związane z ludnością żydowską, w tym cmentarz. Jednym z odwiedzonych miejsc była też nasza Izba Pamięci w której jest dział poświęcony ludności żydowskiej.

Promocja książki "Wrzesień 1939 r. Jabłonna Legionowo Nieporęt Serock Wieliszew"

5 września w sali widowiskowej Centrum Kultury i Czytelnictwa w Serocku odbyła się promocja książki „Wrzesień 1939 r. Jabłonna Legionowo Nieporęt Serock Wieliszew”.  W spotkaniu z autorami - Krzysztofem Klimaszewskim i Mirosławem Pakułą - uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych burmistrz MiG Serock Artur Borkowski, starosta legionowski Sylwester Sokolnicki, przewodniczący serockiej Rady Miejskiej Mariusz Rosiński oraz z-ca burmistrza Marek Bąbolski. Na sali obecna była autorka projektu okładki - Malwina Piorun, licznie przybyli również mieszkańcy miasta i gminy Serock, a każdy z nich otrzymał prezentowaną publikację. 

Ponad 1000-stronicowa pozycja jest wyjątkowym dziełem. Stanowi owoc wieloletniej pracy, ale jak podkreślali autorzy - przede wszystkim wielkiej pasji do historii. Dla mieszkańców opisywanych terenów jest to z kolei szansa poznania wydarzeń , a także trudnych dziejów przodków, bo wiele jest książek opowiadających o historii II wojny światowej, żadna jednak tak szczegółowo i wyczerpująco nie opisuje wydarzeń związanych z naszą gminą i powiatem legionowskim. 

Wydarzeniu towarzyszyła wystawa wyposażenia wojskowego z września 1939 r.  Swoje zbiory zaprezentował Sebastian Stępkowski właściciel Muzeum Pól Bitewnych Przyczółek Serocki w Zalesiu Borowym oraz płk rez. Mieczysław Hucał Prezes Oddziału Zegrze Światowego Związku Polskich Żołnierzy Łączności. 

Dla wszystkich, którzy nie mogli uczestniczyć w poniedziałkowym spotkaniu, jest dobra wiadomość - książki można wypożyczyć w każdej z bibliotek publicznych i szkolnych w powiecie legionowskim.

Publikacja została wydana przez Lokalną Organizację Turystyczną „Przystań w sercu Mazowsza” z dofinansowaniem ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz z udziałem dotacji Powiatu Legionowskiego, Gminy Jabłonna, Miasta Legionowo, Gminy Nieporęt, Miasta i Gminy Serock oraz Gminy Wieliszew.

83. rocznica wybuchu II Wojny Światowej

1 września obchodzimy 83. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej. Tradycyjnie, hołd pomordowanym i poległym, a także cześć walczącym w obronie ojczyzny, mieszkańcy Serocka oddali składając kwiaty pod symboliczną tablicą pamięci umieszczoną na budynku ratusza.  
W imieniu mieszkańców kwiaty złożył burmistrz Miasta i Gminy Serock Artur Borkowski, przewodniczący Rady Miejskiej Mariusz Rosiński oraz zastępca burmistrza Marek Bąbolski. 

Kwiaty złożyli również przedstawiciele Powiatu Legionowskiego - Anna Gajewska, Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki - ppłk Krzysztof Bernacki, Zarządu Ochotniczych Straży Pożarnych Miasta i Gminy Serock - Sławomir Czerwiński, Oddziału Zegrze Światowego Związku Polskich Żołnierzy Łączności płk rez. Mieczysław Hucał, Serockiej Rady Seniora, Serockiej Akademii Seniora, Klubu Aktywnego Seniora. Znicze zapalili przedstawiciele  gminnych szkół podstawowych oraz dyrektor Centrum Kultury i Czytelnictwa w Serocku - Renata Mulik.

Po uroczystości na serockim rynku - burmistrz wraz z zastępcą oraz przewodniczącym Rady, w asyście Straży Miejskiej, zapalili znicze na grobach wojennych na cmentarzu w Serocku oraz Woli Kiełpińskiej. 

Zachęcamy do odwiedzenia Izby Pamięci i Tradycji Rybackich, gdzie prezentowana jest okolicznościowa wystawa wyposażenia wojskowego z września 1939 r. Wystawa dostępna jest do 4 września, w godzinach otwarcia Izby. Prezentowane eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Pól Bitewnych Przyczółek Serocki w Zalesiu Borowym, Lokalnego Muzeum Techniki Wojskowej i Cywilnej w Markach oraz Prezesa Oddziału Zegrze Światowego Związku Polskich Żołnierzy Łączności płk rez. Mieczysława Hucała.

42. rocznica podpisania Porozumień Sierpniowych

Najnowszy film od Izby Pamięci

W najnowszym filmie przedstawiamy historię kościoła w Woli Kiełpińskiej.
Odpowiadamy na fundamentalne pytanie - dlaczego powstał, mówimy kto go zaprojektował i zdradzamy jakie tajemnice ukryte są w podziemiach!
Serdecznie zapraszamy do oglądania na fanpejdżu Izby Pamięci na FB lub kanale Izby na YouTube.
Zachęcamy też do polubienia strony i subskrybowania kanału.
Miłego seansu! 

Nowa publikacja historyczna

Już niebawem do wszystkich bibliotek publicznych w powiecie legionowskim trafi nowa publikacja historyczna, która przedstawia wydarzenia kampanii wrześniowej 1939 r. na jego terenie. Autorami książki pt. „Wrzesień 1939 r. Jabłonna Legionowo Nieporęt Serock Wieliszew” są pasjonaci historii lokalnej Krzysztof Klimaszewski i Mirosław Pakuła. Wydawcą książki jest Lokalna Organizacja Turystyczna „Przystań w sercu Mazowsza”. Więcej informacji oraz terminy spotkań z autorami TUTAJ.

Kościół w Serocku - wizytówka miasta

Serdecznie zachęcamy do obejrzenia najnowszego filmu przygotowanego przez Izbę Pamięci i Tradycji Rybackich w Serocku. 
Tym razem przybliżamy dzieje serockiej świątyni, jednego z najstarszych zabytków w Serocku i powiecie legionowskim. Zapraszamy!
 

Tak zmienił się Serock - nowa wystawa przy Izbie Pamięci

Serdecznie zapraszamy do oglądania najnowszej wystawy "Tak zmienił się Serock". Fotografie z roku 1978 - autorstwa pani Julity Jaśkiewicz-Macek, zestawione ze współczesnymi zdjęciami, pokazują jak wielkie zmiany zaszły w przestrzeni miejskiej w ciągu tych 44 lat. 

Wystawa znajduje się przy budynku Izby Pamięci, ul. św. Wojciecha. 
Autorami wystawy są Marlena Strojecka i Mirosław Pakuła. 

Zachęcamy do oglądania!

Wspomnienie o Cezariuszu Kalinowskim

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Cezariusza Kalinowskiego – wieloletniego prezesa Towarzystwa Przyjaciół Legionowa, działacza samorządowego i społecznego, Honorowego Obywatela Legionowa.

Cezariusz Kalinowski urodził się 24 sierpnia 1931 r. w Warszawie. W 1937 r. wraz z rodzicami osiedlił się w Legionowie, gdzie mieszkał do śmierci.

Naukę rozpoczął w Szkole Powszechnej nr 2. Jego wychowawczynią była Zofia Dietrich – żona płk. Edwarda Dietricha. Pułkownik przygotowywał grupę chłopców, w tym Cezariusza Kalinowskiego, do działania w Szarych Szeregach. W 1944 r. został wywieziony do obozu koncentracyjnego Bremen-Osterort, z którego został wyzwolony przez wojska angielskie w maju 1945 r. Jesienią 1945 r. rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum Mechaniczno-Kolejowym w Warszawie. W tym okresie wstąpił do harcerstwa, zostając drużynowym 81. WDH. Studia wyższe ukończył na Politechnice w Leningradzie, na Wydziale Budowy Maszyn Energetycznych – specjalność silniki okrętowe. W ramach praktyki dyplomowej pływał na statku Lewant na morzach Europy, Azji i Afryki.

We wrześniu 1958 r. zaczął pracę w Biurze Projektów w Warszawie, gdzie pracował 45 lat, aż do emerytury. Jako kierownik pracowni projektowej dużo czasu poświęcał pracy zawodowej, projektując i nadzorując budowy na terenie całego kraju. Jednocześnie z wielkim oddaniem angażował się w pracę społeczną w Legionowie.

Od 1974 roku był legionowskim radnym, potem (od 1981 r.) przewodniczącym Miejskiej Rady Narodowej. W 1981 r. związał się z Towarzystwem Przyjaciół Legionowa, a w 1989 r. został jego prezesem, potem przez wiele lat pełnił funkcję wiceprezesa i ponownie w 2009 r. został wybrany na prezesa. W wyborach do Rady Miasta, które odbyły się 27 maja 1990 r., startował z ramienia Komitetu Obywatelskiego "Solidarność", zdobywając mandat radnego.

Jako członek 1. Polskiej Dywizji Pancernej poświęcił się działalności społecznej, propagując tradycje wojskowe i patriotyczne w wielu organizacjach na terenie Legionowa i powiatu legionowskiego.

Był organizatorem 80. rocznicy 1. Polskiej Wyprawy Polarnej na Wyspę Niedźwiedzią, która wyruszyła z Legionowa pod kierownictwem inż. Czesława Centkiewicza. Aktywnie działał w środowisku kombatanckim, będąc prezesem Legionowskiego Koła Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych. W 2021 r. Cezariuszowi Kalinowskiemu nadano tytuł Honorowego Obywatela Legionowa.

Za swoją działalność Cezariusz Kalinowski otrzymał szereg medali i odznaczeń: Złoty oraz Srebrny Krzyż Zasługi, Medal XXX-lecia, Złotą Odznakę za Zasługi dla Warszawy, Odznakę za Zasługi dla Legionowa, odznakę za Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Odznakę za Wybitne Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Odznakę za Zasługi dla Energetyki oraz Odznakę "Zasłużony Działacz Kultury".

Pokój Jego duszy.

źródło: https://powiat-legionowski.pl/aktualnosci/wspomnienie-o-cezariuszu-kalinowskim 

Msza święta żałobna Pana Cezariusz odbędzie się 21 czerwca o godzinie 11.00 w kościele parafialnym pw. Św. Jana Kantego w Legionowie. Po mszy nastąpi odprowadzenie do grobu na cmentarz miejscowy.

Noc Muzeów 2022

W roku 2022 Noc Muzeów w województwie mazowieckim organizowana jest z 14 na 15 maja. Również Izba Pamięci w Serocku przyłącza się do akcji i zaprasza na spacery historyczne. Podobnie do lat poprzednich zapraszamy nie w nocy, a w ciągu dnia, za to przez cały weekend 14 i 15 maja. W tym roku wydarzenie wspiera Stowarzyszenie Miłośników Historii Serocka. 

W sobotę 14 maja:

• O godzinie 10.00 zapraszamy na spacer po Serocku z przewodnikiem Andrzejem Dybkiem.
  W programie zwiedzania m.in. kościół, rynek, Barbarka oraz wały napoleońskie. 
• O godzinie 15.00 zapraszamy do Zegrza, po którym oprowadzi historyk dr Mirosław Pakuła. 
  W programie spaceru - prochownie, Pałac Zegrzyński, Kasyno Oficerskie i Hotel Garnizonowy.

W niedzielę 15 maja: 

• O godzinie 10.00 spacer po Serocku z przewodniczką Marzeną Baranowską.
  Program zwiedzania podobny do sobotniego.  
• O godzinie 15.00 - Zegrze z dr. Mirosławem Pakułą, program zwiedzania taki sam jak w niedzielę. 

Każdy spacer trwał będzie około 2 godzin. Nie obowiązują zapisy - chętnych prosimy o przybycie kilka minut przed czasem rozpoczęcia spaceru. Zbiórka w Serocku przy budynku Izby Pamięci - ul. Św. Wojciecha 1, w Zegrzu - przy skateparku, ul. Groszkowskiego. 

Oczywiście Izba Pamięci będzie czynna dla zwiedzających, w stałych godzinach zwiedzania, czyli od 11.30 do 17.30. 

Serdecznie zapraszamy! 

5. urodziny Izby Pamięci

30 kwietnia  2017 r. odbyło się uroczyste otwarcie Izby Pamięci. Już wkrótce zaprezentujemy plenerową wystawę o serockim muzeum. Tymczasem cofnijmy się w czasie! Zapraszamy do obejrzenia fotografii z otwarcia Izby! 

Niebezpieczna misja biskupa Wojciecha

W 2022  r. obchodzimy 1025. rocznicę śmierci Świętego Wojciecha, patrona Serocka. Misjonarz został zabity przez Prusów 23 kwietnia 997 r. Decyzja o podróży na pogańskie ziemie z zamiarem chrystianizacji była odważna. Misja okazała się bardzo niebezpieczna – zakończyła się tragicznie.

W drodze na ziemie Prusów
Biskup Wojciech, w towarzystwie przyrodniego brata Radzima-Gaudentego i księdza Boguszy-Benedykta oraz w eskorcie 30 wojów, ruszył ze stolicy państwa księcia Bolesława wczesną wiosną 997 r. Po opuszczeniu Gniezna misjonarze udali się do Wyszogrodu (dziś Fordonu, dzielnicy Bydgoszczy), a następnie posuwając się wzdłuż Wisły, minęli Świecie, Laskowice, Osiek, Skórcz i Starogard. Dotarli do Gorzędzieja, dziś małej wsi położonej nad Wisłą na południe od Tczewa. Tu Wojciech głosił Ewangelię miejscowej ludności. Na pamiątkę tego wydarzenia zbudowano drewniany kościół, a w XIII w. murowaną świątynię stojącą do dzisiaj. 
W dalszej części podróży duchowni dotarli do Gdańska. Według tradycji na dzisiejszym Wzgórzu Świętego Wojciecha odbył się masowych chrzest. Na szczycie wzgórza stoi do dziś gotycka kapliczka św. Wojciecha. Misjonarze opuścili Gdańsk już bez eskorty wojów – zaczęła się najniebezpieczniejsza część podróży. Wojciech i jego towarzysze mieli ruszyć na wschód – na ziemie pruskie.

Na ziemi pogan
Trójka duchownych płynęła łodzią z Zalewu Wiślanego na południe. Minęła Elbląg, Jezioro Drużno i wysiadła na wyspie koło wsi Bągart – tu nastąpiło pierwsze spotkanie z Prusami. Misjonarze nie mogli się porozumieć z poganami - Prusowie kazali im odpłynąć. Wojciech z towarzyszami zacumowali na przeciwnym brzegu rzeki Dzierzgonki, ale następnego dnia ruszyli w dalszą podróż na południe. 
Wysiedli w pobliżu wsi Pachoły k. Dzierzgonia i odprawili Mszę Świętą. Gdy zmęczeni podróżą zasnęli, zaskoczył ich oddział uzbrojonych Prusów przybyłych z pobliskiego grodu Cholin. Biskupa Wojciecha raniono oszczepem i wszystkich misjonarzy zawleczono do grodu. Tam pruski kapłan odciął głowę Wojciecha toporem, wbił ją na kij i wystawił na drodze. Radzima-Gaudentego i Boguszę-Benedykta uwolniono i to oni zawiadomili księcia Bolesława o śmierci Wojciecha. Bolesław wykupił ciało męczennika i sprowadził do Gniezna. Dwa lata po śmierci Wojciecha ogłoszono świętym.

Kult Świętego Wojciecha w Serocku
Trudno jest dziś określić od kiedy Serock związany jest z kultem Św. Wojciecha. Na najstarszych pieczęciach miejskich widnieje jego wizerunek jako patrona miasta. Od 1995 r. biskup znowu znajduje się w herbie Serocka. Z kolei w 2015 r. miejscy radni podjęli uchwałę, wyrażając wolę ustanowienia Św. Wojciecha patronem Miasta i Gminy Serock. Jeśli chodzi o serocki kościół - wiemy, że do roku 1618 patronował mu właśnie Św. Wojciech, a od 1 kwietnia 2006 r. w serockiej świątyni znajdują się relikwie męczennika. Jedenaście lat później serocczanie otrzymali dekret papieski potwierdzający patronat Św. Wojciecha nad miastem.

Z okazji 1025. rocznicy śmierci patrona miasta pracownicy Izby Pamięci i Tradycji Rybackich  w Serocku przygotowali film dokumentalny pt. „Szlakiem misji Św. Wojciecha do Prusów”. Premiera na fanpejdżu Izby na Facebooku oraz w Youtube, już 22 kwietnia, o godzinie 15.00! 

Antoni Kędzierski i Szkoła Koszykarska

Serdecznie zapraszamy do oglądania najnowszego filmu przygotowanego przez Izbę Pamięci. 
Najnowszy odcinek Spotkań z historią poświęcony jest Antoniemu Kędzierskiemu i Szkole Koszykarskiej, która na początku XX wieku prężnie działała w Serocku. 

Film odnaleźć można również na stronie Izby na Facebooku oraz na kanale na YouTube!  

8 marca - Międzynarodowy Dzień Kobiet

8 marca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet. W Polsce przez wielu kojarzony jest z czasami PRL-u, kiedy święto kobiet miało charakter państwowy. Obowiązkowe były uroczystości w zakładach pracy, podczas których kobiety otrzymywały prezenty – m.in. kwiaty, rajstopy, mydło czy kawę – to, czego brakowało na rynku.  Święto, które z nazwy było świętem kobiet, w rzeczywistości służyło socjalistycznej propagandzie. Plakaty i nagłówki gazet - "Tysiące kobiet stają w szeregach przodowników pracy",  "Kobiety wiejskie postanowiły wzmóc walkę o podniesienie plonów z hektara", uzupełniane fotografiami uśmiechniętych pań przy fabrycznych maszynach - przypominały obywatelom o wielkich ideach socjalizmu.

W 1993 roku rząd Hanny Suchockiej oficjalnie zniósł państwowy charakter Dnia Kobiet. Dziś w Polsce 8 marca jest dniem wyrażania potrzeb i problemów, z jakimi na co dzień zmagają się kobiety, organizowane są marsze i manifestacje przypominające o ich prawach. Kwiaty i prezenty natomiast są miłym gestem, ale głównie wśród przyjaciół i w kręgu rodziny. 

Za pierwowzór Dnia Kobiet przyjąć można obchodzone w starożytnym Rzymie Matronalia. Było to święto przypadające na pierwszy tydzień marca, związane z początkiem nowego roku, macierzyństwem i płodnością. Z okazji tego święta mężowie obdarowywali swoje żony prezentami i spełniali ich życzenia.
Początki Międzynarodowego Dnia Kobiet wywodzą się z ruchów robotniczych w Ameryce Północnej i Europie. 

• 28 lutego 1909 r. Socjalistyczna Partia Ameryki upamiętniła, odbywający się rok wcześniej, strajk nowojorskich pracownic przemysłu odzieżowego, podczas którego kobiety protestowały przeciw złym warunkom pracy.  
• W roku 1910 w Kopenhadze Międzynarodówka Socjalistyczna ustanowiła Międzynarodowy Dzień Kobiet, który służyć miał krzewieniu idei praw kobiet oraz budowaniu społecznego wsparcia dla powszechnych praw wyborczych, nie ustalono jednak dokładnej daty obchodów.
• W roku następnym Dzień Kobiet obchodzony był po raz pierwszy w Danii, Austrii, Niemczech i Szwajcarii. Głoszono hasła prawa kobiet do głosowania i zajmowania stanowisk publicznych oraz przeciw dyskryminacji. 
• Międzynarodowy Dzień Kobiet w lata 1913-1914 to przede wszystkim demonstracje antywojenne.
• 8 marca 1917 roku (23 lutego 1917 roku wg kalendarza juliańskiego) na ulice wyszły kobiety w Rosji strajkujące za „Chlebem i Pokojem”, manifestacja przerodziła się w antycarski wiec, cztery dni później Car abdykował, a  rząd tymczasowy przyznał kobietom prawa do głosowania.
• W roku 1945 podpisana została Karta Narodów Zjednoczonych - pierwszym międzynarodowy dokument potwierdzający zasadę równości kobiet i mężczyzn. 
• Rok 1975 został ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Kobiet. Dwa lata później Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję, na mocy której Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie mógł być obchodzony w dowolnie wybranym przez Państwa Członkowskie dniu, zgodnie z tradycją danego kraju. 

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

O Apoloniuszu Kędzierskim przez pryzmat doniesień prasowych

Najnowszy film Izby Pamięci to opowieść o Apoloniuszu Kędzierskim. Jest on patronem jednej z serockich ulic. 
Apoloniusz Kędzierski był artystą wszechstronnym i bardzo popularnym, w prasie uzkazywało się wiele publikacji na jego temat. I przez pryzmat tychże publikacji przybliżamy jego postać. Serdecznie zapraszamy do oglądania.  

80. rocznica powstania Armii Krajowej

14 lutego 1942 r., rozkazem Naczelnego Wodza, Związek Walki Zbrojnej został przekształcony w Armię Krajową. Podstawowym celem działania tej organizacji miało być powstanie powszechne, do którego szkolono i przygotowywano podziemne wojsko. Cel ten jednak nie wykluczał aktywnej walki bieżącej, prowadzonej nieustannie przez wydzielone oddziały. Największym akcją zbrojną AK było Powstanie Warszawskie. Aktywność Armii Krajowej opierała się jednak głównie na działaniach sabotażowych i dywersyjnych.

AK była największą konspiracyjną organizacją wojskową w okupowanej przez Niemców Europie – liczyła ok. 380 tys. żołnierzy. Fenomenem było także to, że jej członkami były często całe rodziny, grupy znajomych i przyjaciół. Armia Krajowa była zatem  „własnością” całego społeczeństwa, a działanie w jej szeregach stało patriotycznym obowiązkiem, towarzyskim nakazem, rzeczą oczywistą.

Ochotnik wstępujący do Armii Krajowej nie dostawał ani żołdu, ani munduru, często i broni, którą musiał zdobyć sam. Był żołnierzem nie tylko wtedy, gdy brał udział w szkoleniu czy w akcji bojowej, pod okiem swojego dowódcy. Często wykonywał zadania samodzielnie lub w małym zespole.

Wstępujący do AK składali przysięgę wypowiadając słowa: „W obliczu Boga Wszechmogącego i Najświętszej Maryi Panny, Królowej Korony Polskiej kładę swe ręce na ten Święty Krzyż, znak Męki i Zbawienia, i przysięgam być wiernym Ojczyźnie mej, Rzeczypospolitej Polskiej, stać nieugięcie na straży Jej honoru i o wyzwolenie Jej z niewoli walczyć ze wszystkich sił – aż do ofiary życia mego. Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej i rozkazom Naczelnego Wodza oraz wyznaczonemu przezeń Dowódcy Armii Krajowej będę bezwzględnie posłuszny, a tajemnicy niezłomnie dochowam, cokolwiek by mnie spotkać miało. Tak mi dopomóż Bóg”.

Przełożony przyjmujący przysięgę odpowiadał: „Przyjmuję cię w szeregi żołnierzy Armii Polskiej walczącej z wrogiem w konspiracji o wyzwolenie Ojczyzny. Twym obowiązkiem będzie walczyć z bronią w ręku. Zwycięstwo będzie twoją nagrodą. Zdrada karana jest śmiercią”.

Fotografie pochodzą ze zbiorów Muzeum II Wojny Światowej, Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Instytutu Pamięci Narodowej.