Święty Wojciech - patron Serocka
Pokorny biskup, przyjaciel władców, bogobojny misjonarz, męczennik Kościoła – św. Wojciech.
Jeden z trzech głównych patronów Polski (obok NMP Królowej Polski i św. Stanisława ze Szczepanowa, biskupa i męczennika).
Późniejszy biskup Pragi był szóstym z siedmiu synów czeskiego możnowładcy Sławnika. Przyszedł na świat ok. 956 roku. Imię Vojtiech, które nadali mu rodzice, oznacza „pociecha, radość wojowników” i to właśnie z rolą żołnierza wiązano jego przyszłość. Kiedy jednak niemowlę ciężko zachorowało, w zamian za zdrowie dla niego, rodzice ofiarowali dziecko Bogu.
W wieku 17 lat został wysłany do Magdeburga w Niemczech. Pobierał nauki w szkole katedralnej prowadzonej przez benedyktyna Otryka. Przewodnikiem duchowym i jego mentorem stał się arcybiskup, z szacunku dla którego na bierzmowaniu przyjął jego imię.
W 982 roku Wojciech – już wtedy kapłan – został wybrany na biskupa diecezji praskiej, po śmierci biskupa Dmytryka. Żywoty świętych podają, że nowego biskupa cechowały pokora i wytrwałość w dążeniu do celu. Nie zabiegał o jakiekolwiek tytuły i przymioty biskupiego urzędu. Godność biskupa objął boso – słynął zresztą z ascetycznego i ubogiego stylu życia. Po 988 roku, kiedy musiał uchodzić z Czech, skierował się do Rzymu i dzięki przychylności papieża Jana XV, zamieszkał w klasztorze Benedyktynów na Awentynie.
W 995 roku po uzyskaniu zgody od papieża udał się na wyprawę misyjną. W Moguncji, którą nawiedził zaprzyjaźnił się z młodym cesarzem Ottonem III. Stąd udał się Wojciech do grobów świętych patronów Francji – Marcina w Tours, Benedykta we Fleury i Dionizego w St. Denis.
Prawdopodobnie w styczniu 997 gościł w Gnieźnie. Książę Polan – Bolesław Chrobry nie tylko przyjął go serdecznie, ale przydzielił mu drużynę, z którą miał nawracać pogańskie Prusy.
Nawracanie zaczął jednak od mieszkańców Gdańska, potem wypłynął łodzią przez Pregołę na tereny zamieszkałe przez Prusów. Zrezygnował ze zbrojnych, stawiając na działalność duchową. 23 kwietnia w dwunastym dniu wyprawy, wraz z towarzyszącymi mu przyrodnim bratem – zakonnikiem Radzim oraz mnichem Boguszą, został zaatakowany. Godzony włócznią przez pruskiego kapłana, poniósł śmierć. Głowa biskupa i jego członki zostały odcięte od ciała i wbite na pal. Jego towarzyszy wypuszczono w nadziei na uzyskanie okupu za ciało biskupa. I faktycznie – Bolesław Chrobry, który z żalem przyjął wiadomość o śmierci przyjaciela, wykupił jego ciało za tyle złota, ile ważyło jego ciało.
Szybko, bo już w dwa lata po śmierci męczennika, kanonizował go papież Sylwester II. W tym samym czasie św. Wojciech został ogłoszony głównym patronem nowo utworzonej archidiecezji gnieźnieńskiej. Dziś jest także patronem archidiecezji gdańskiej, warmińskiej, diecezji koszalińsko – kołobrzeskiej oraz miast: Gniezno, Trzemeszno, Radzionków, Mława i Serock .
W ikonografii biskup przedstawiany jest w stroju biskupim, w paliuszu, z pastorałem. Jego atrybutami są także: orzeł, wiosło i włócznie, od których zginął.Postać świętego Kościół Katolicki wspomina 23 kwietnia, w rocznicę śmierci biskupa.
Święty Wojciech w Serocku
Trudno dziś jednoznacznie określić dokładnie, od kiedy Serock wiązać należy z kultem św. Wojciecha. Krzewicielami kultu biskupa męczennika byli niewątpliwie na Mazowszu benedyktyni. Dzięki ich działalności wiele najstarszych świątyń na Mazowszu nosi takie właśnie wezwanie. Przykładami mogą tu być Czerwińsk, Płock, a później Zambski. Serocki gród w XI wieku trudno jednak wiązać z benedyktynami i krzewionym przez nich kultem. Jeśli przyjąć, że na terenie tutejszego grodu znajdowała się jakaś kaplica grodowa, to rzeczywiście już wówczas mogła ona nosić bardzo popularne w całej archidiecezji gnieźnieńskiej wezwanie św. Wojciecha, lansowane przez władzę piastowską i Kościół polski.
Kolejna faza nasilenia kultu świętego przypadła na przełom XIV i XV wieku. W XIV stuleciu księgi liturgiczne wspominają o święcie upamiętniającym męczeństwo biskupa praskiego. Wielkim krzewicielem kultu św. Wojciecha był arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba. W 1420 roku w swoich statutach nakazał on obchodzenie w dniu 23 kwietnia pamiątki męczeństwa jako jednego z najważniejszych świąt w gnieźnieńskiej prowincji kościelnej. Okres ten zbiega się dokładnie z ważnymi w dziejach Serocka wydarzeniami. Pierwsza wzmianka o proboszczu i parafii serockiej pochodzi z 1379 roku, a w roku 1417 Serock otrzymuje prawa miejskie. Według badań ks. Tadeusza Żebrowskiego w wielu miastach północnego Mazowsza już wówczas rozpowszechnione było przekonanie, że św. Wojciech podążał na swoją misję do Prus właśnie szlakiem prowadzącym przez północne Mazowsze. Musiał więc nawiedzić i zatrzymać się w tutejszych ośrodkach grodowych. To spowodowało, że właśnie w XIV i początkach XV wieku wiele miast w tym rejonie przyjmowało św. Wojciecha jako swego patrona. Są to: Ciechanów, Szreńsk, Raciąż, Stupsk, Rypin, Steklin, Malużyn, Solec.
Przyjęcie wezwania św. Wojciecha przez parafię i miasto Serock wiązać więc należy z trzema elementami: najstarszym kultem tego świętego z okresu pierwszych Piastów prawdopodobnie sprawowanym w tutejszej kaplicy grodowej, nasileniem kultu świętego w okresie kształtowania się średniowiecznego miasta i parafii na przełomie XIV i XV stulecia i wreszcie z rozpowszechnianym w średniowieczu poglądem o przejeździe Wojciecha do Prus przez północne Mazowsze. Dlatego na najstarszych pieczęciach miejskich pojawia się jego wizerunek jako patrona miasta. W roku 1618 serocki kościół farny zmienił wezwanie na obecne, czyli Zwiastowania NMP, ale jeszcze w 1784 roku św. Wojciech wspominany jest w wizytacji jako „patron mniej pryncypalny”. Zawirowania polityczne w XIX i XX wieku sprawiły z kolei, że św. Wojciech przestał być oficjalnym patronem miasta. Powrócił on w tej funkcji dzięki uchwale samorządu w 1995 roku. W swym obecnym oficjalnym heraldycznym wizerunku jego postać nawiązuje do najstarszych przedstawień znanych ze sfragistyki miejskiej.
(autor tekstu „Święty Wojciech w Serocku – dr Radosław Lolo)
Relikwie św. Wojciecha w Serocku
1 kwietnia 2006 roku do serockiego kościoła sprowadzone zostały relikwie męczennika. W pielgrzymce do Gniezna wzięła udział ponad stuosobowa grupa przedstawicieli Miasta i Gminy Serock. Po uroczystej Mszy świętej celebrowanej przez księdza kanonika Jana Kasprowicza – proboszcza i kustosza Katedry Gnieźnieńskiej oraz księdza prałata Jana Kasińskiego – proboszcza parafii pw. św. Anny w Serocku, relikwie przewieziono do serockiej świątyni. Co roku uroczysta Eucharystia, podczas której wystawione zostają relikwie patrona, inauguruje gminne Wojciechowe Świętowanie.
Dekret papieski
30 kwietnia 2017 roku Biskup Diecezji Płockiej Piotr Libera przekazał mieszkańcom Serocka dekret papieski potwierdzający patronat św. Wojciecha nad miastem. Dokument ten jest ważnym elementem w budowaniu tożsamości lokalnej i stanowi piękną klamrę tego wielowiekowego patronatu.
