Serock na mapie
Niemcy na początku II wojny światowej wprowadzili na ziemiach polskich całkowicie nową administrację. 1 listopada 1939 r. wszedł w życie dekret Adolfa Hitlera z 8 października o podziale i administracji obszarów wschodnich. Na jego mocy część województwa warszawskiego została włączona do III Rzeszy.
Przedwojenny powiat pułtuski, w obrębie którego znajdowało się m. Serock i gm. Zegrze, w większości wszedł w skład nowopowstałej rejencji ciechanowskiej w prowincji Prus Wschodnich.
Rejencja ciechanowska (Regiungsbezirk Zichenau) dzieliła się na powiaty wiejskie (Landkreis) ze starostami na czele oraz powiaty miejskie (Stadtkreis) zarządzane przez nadburmistrzów. Rejencją kierował prezydent, zaś ostatecznym zwierzchnikiem był gauleiter Prus Wschodnich Erich Koch.
Prezentowana poniżej mapa przedstawia fragment niemieckiej mapy z około 1940 r. w skali 1:500 000. Została ona sklejona z dwóch arkuszy map o sygnaturze N-34-SW Warschau West oraz N-34-SO Warschau Ost. Miejsce sklejenie widać na fragmencie przedstawiającym naszą gminę.
Wartym zauważenia jest pomarańczowo-czarna linia biegnąca miedzy innymi przez Kuligów, wzdłuż Narwi od Serocka do Zegrza oraz idąca na południe przez Nowym Dworem. Zaznaczono w ten sposób granicę pomiędzy terenami wcielonymi do Niemiec a Generalnym Gubernatorstwem. Miasto Serock i gmina Zegrze znalazły się w granicach III Rzeszy.
W związku z bliskością granicy w Serocku (kamienica Sajnogów w Rynku) oraz Dębe (dwór Krzywickich a wcześniej Zglenickich) istniał posterunek straży granicznej.
Inną ciekawostką są nazwy miejscowości. Część napisana jest zgodnie z obecnie obowiązującymi nazwami, lecz niektóre Niemcy napisali albo z błędem ortograficznym albo całkowicie po niemiecku. Przykładowo:
Serok – Serock
Chrzcinno – Chrynno
Ostenburg – Pułtusk – Osten (wschód) i burg (zamek, miasto)
Wysckow – Wyszków
Neuhof – Nowy Dwór [Mazowiecki] – Neu (nowy) i Hof (dwór)
Bibliografia:
- izgrek.amzp.pl (ze zbiorów Archiwum Map WIG).
- M. Strojecka, M. Pakuła, „Witold Zglenicki 1850-1904. Wizjoner i filantrop”, Serock 2020.
- S. Jakubczak, „Zbrodnia w serockim wąwozie”, Serock 2021.
- W. Pronobis, „Organizacja administracji okupacyjnej w rejencji ciechanowskiej”, Notatki Płockie 1973.
- W. Kozyra, „Okupacyjna administracja niemiecka na ziemiach Rzeczyospolitej Polskiej w latach 1939-1949”, 2013.
